Szlaki turystyczne w Polsce, oznaczenie, kolory szlaków, rodzaje szlaków turystycznych.

Ile razy podczas waszej wędrówki natknęliście się na jakiś znak na szlaku i zachodziliście w głowę, co ten symbol w ogóle oznacza? Albo widzieliście jakiś kwadrat czy kółko z czerwoną kropką na słupku ale nie bardzo wiedzieliście co on oznacza? A może gdzieś słyszeliście, że oznaczenia pomagają w odszyfrowaniu jak trudny jest dany szlak? Jeżeli kiedykolwiek w waszej głowie pojawiło się jedno z takich pytań, to tutaj znajdziecie na nie odpowiedź. Przedstawiamy poradnik na temat szlaków turystycznych w Polsce, ich oznaczeń oraz rodzajów i oczywiście odpowiadamy na pytanie – co oznaczają te tajemnicze kolory szlaków turystycznych. Zapraszamy!

Definicja szlaku turystycznego

Szlaki turystyczne to trasy oznaczone specjalnymi symbolami wyznaczającymi jej przebieg i ułatwiającymi odnalezienie właściwej drogi. Są to drogi i ścieżki, które są przygotowane z myślą o turystach i posiadające odpowiednie oznakowanie. Paradoksalnie pomimo tak bogatej historii turystyki w Polsce nie istnieje jedna powszechnie stosowana definicja szlaku turystycznego. Również w polskich aktach prawnych pojęcie szlaku turystycznego nie jest jednoznacznie zdefiniowane. W rozumieniu PTTK szlak turystyczny to: „Wytyczona w terenie trasa, służąca do odbywania wycieczek, oznakowana jednolitymi znakami (symbolami) i wyposażona w urządzenia informacyjne, które zapewniają bezpieczne i spokojne jej przebycie turyście o dowolnym poziomie umiejętności i doświadczenia, o każdej porze roku, w każdych warunkach pogodowych, o ile szczegółowe wymagania nie stanowią inaczej (…)”. Pierwsze szlaki na ziemiach polskich zostały wyznaczone w 1887 roku przez Towarzystwo Tatrzańskie i Polskie Towarzystwo Krajoznawcze, od 1950 roku prowadzi je Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze PTTK. Obecnie PTTK zajmuje się około 72000 km. szlaków w całej Polsce.

Czy kolor szlaku wyznacza jego trudność?

W Polsce rozróżniamy szereg różnego typu szlaków turystycznych, które posiadają przypisaną do nich symbolikę. Poniżej przedstawiamy opisy szlaków turystycznych, ich kolory oraz znaczenie tych kolorów. UWAGA! Odpowiadamy na ważne pytanie: Często mówi się że kolor szlaku wyznacza jego trudność. To MIT! Kolor szlaku turystycznego nie ma nic wspólnego z jego stopniem trudności. Jedyny wyjątek od tej reguły stanowią szlaki narciarskie. W ogólnym założeniu kolory szlaków nie definiują ich stopnia trudności.

Szlaki piesze

Szlaki turystyczne są znakowane w celu ułatwienia turystom dotarcia do najciekawszych miejsc regionu. Szlaki lądowe wykorzystują w tym celu biegnące w terenie drogi i ścieżki. Ze względów historycznych większość szlaków w Polsce ma oznakowanie zgodne z instrukcją znakowania szlaków turystycznych PTTK. W Polsce na obszarze parków narodowych i rezerwatów przyrody są to zazwyczaj jedyne dopuszczalne trasy, po których mogą poruszać się turyści bez specjalnego zezwolenia. Znakowanie i znaczenie kolorów szlaków pieszych:

Znakowanym szlakom turystycznym może towarzyszyć odpowiednia infrastruktura turystyczna: tablice z opisem szlaku, czasami przejścia, miejsca do odpoczynku i ochrony przed złymi warunkami atmosferycznymi, sztuczne ułatwienia itp. Podstawowy znak ma wymiary 9×15 cm. Znaki powinny być umieszczone w taki sposób, aby zachowana była widoczność kolejnego do przodu i do tyłu, nie rzadziej jednak niż co 50 m. Na szlakach turystycznych stosuje się dodatkowe oznaczenie wykorzystywane do oznakowania ważnych miejsc lub zmiany ich przebiegu. Poniżej zamieszczamy opisy oznakowania szlaku, na które możecie się natknąć podczas waszych wycieczek:

Dodatkowo możecie natknąć się na oznaczenia ścieżek dojściowych oraz spacerowych – kolory stosuje się tak samo jak do szlaków pieszych czyli mogą wystąpić ścieżki w kolorach czerwonym, żółtym, zielonym, niebieskim i czarnym:

WAŻNE! Jeżeli wędrując przez dłuższy czas nie widzicie na swojej drodze żadnego oznakowania szlaku powinien być to sygnał do zatrzymania się i rozpoczęcia powrotu tą samą drogą w celu znalezienia właściwej trasy.

Szlaki rowerowe

Szlaki rowerowe to wyznaczone trasy wycieczkowe dla rowerzystów, które oznakowane są specjalnymi symbolami wyznaczającymi ich przebieg i ułatwiające odnalezienie właściwej drogi. Zgodnie z rozporządzeniem Polskiego Towarzystwa Turystyczno – Krajoznawczego PTTK, szlaki rowerowe oznacza się białym kwadratem z czarnym symbolem roweru i paskiem koloru szlaku dla szlaków lokalnych lub pomarańczowym znakiem dla pozostałych szlaków. Starsze szlaki czasami nie trzymają się tych norm i można natknąć się na biały kwadrat z rowerem w kolorze szlaku. Przykładowe oznakowanie szlaku rowerowego:

Oznakowanie rowerowych szlaków turystycznych zostało uznane za dodatkowe znaki drogowe, z uwagi na to że częściej niż szlaki piesze występują one na drogach publicznych. Znaki te w kodeksie drogowym mają symbole:

• R-1, R-1a, R-1b
• R-3,
• R-4, R-4a, R-4b, R-4c, R-4d i R-4e

Przykładami szlaków rowerowych w Polsce są na przykład Karpacki Szlak Rowerowy o łącznej długości 800 km wraz z trasami łącznikowymi, czy Jurajski Rowerowy Szlak Orlich Gniazd łączący Kraków z Częstochową o długości 190 km. Poniżej przedstawiamy oznakowanie szlaków rowerowych na jakie możecie się natknąć podczas swoich wędrówek:

Szlaki konne

Szlaki konne – lub inaczej szlaki jeździeckie, to ogólnodostępne i oznakowane szlaki turystyczne, które są bezpłatnie udostępniane do użytku wyłącznie dla turystów poruszających się konno. Symbolem oznaczającym szlak konny jest pomarańczowe koło na białym tle. Szlaki konne dzielą się na szlaki nizinne i szlaki górskie. Przykładowymi turystycznymi szlakami konnymi na terenie Polski są:

• Transbeskidzki Szlak Konny – najdłuższa tego typu trasa w górach w Polsce o długości ok. 400 km. Pokonanie całego dystansu wymaga dwóch tygodni w siodle.
• Sudecki Szlak Konny – jedna z najtrudniejszych tras w Polsce, dość wymagająca dla koni i jeźdźców ze względu na kamieniste, często strome ścieżki. 
• Transjurajski Szlak Konny – trasa typowo wyżynna, wiedzie piaszczystymi drogami, wąwozami, pośród skał, przez najpiękniejsze rejony Jury Krakowsko-Częstochowskiej. 

Oznakowanie jakie występuje na szlakach konnych przedstawiamy na poniższych grafikach:

Szlaki kajakowe

Szlaki kajakowe – to wytyczone w terenie trasy służące do odbywania wycieczek (spływów) kajakowych. Szlaki te są oznakowane odpowiednimi znakami i wyposażone są w urządzenia informacyjne dla zapewnienia bezpieczeństwa. Szlaki kajakowe dzieli się ze względu na ich:

• Stopień trudności – decydują o tym warunki nawigacyjne i ograniczenia występujące na trasie. Wachlarz stopni trudności jest duży, począwszy od bardzo łatwego dla początkujących do skrajnie trudnego tylko dla bardzo doświadczonych.
• Uciążliwość – uciążliwość determinowana jest przez przeszkody wymagające reakcji turysty i są to na przykład  przenoski lub przeciąganie kajaka, holowanie, przeciskanie się pod pniami lub kładkami, przepychanie przez zarośnięte koryto. Uciążliwość mierzona jest w skali od szlaków nieuciążliwych do nadzwyczaj uciążliwych.
• Atrakcyjność – na szlakach kajakowych mierzy się również atrakcyjność danego szlaku. Jest to ocena subiektywna i stosuje się tylko trzy stopnie – szlak bardzo malowniczy, malowniczy i dość malowniczy.

W Polsce szlaki kajakowe oznacza się za pomocą znaków informacyjnych oraz znaków ostrzegawczych:

Szlaki narciarskie

Szlaki narciarskie – to szlaki turystyczne przeznaczone dla narciarzy i oznaczone specjalnymi symbolami wyznaczającymi ich przebieg i ułatwiającymi odnalezienie właściwej drogi. Szlaki narciarskie dzielimy na:

• szlaki podejściowe – prowadzące z dolin do schronisk górskich, na przełęcze i szczyty,
• szlaki grzbietowe,
• nartostrady jednokierunkowe – zjazdowe

Szlaki narciarskie oznacza się za pomocą trzech przylegających do siebie poziomych pasków, które umieszcza się w dobrze widocznych miejscach w otwartym terenie. Dwa zewnętrzne paski są koloru pomarańczowego, a środkowy może mieć barwę: czerwoną, zieloną, niebieską lub czarną. Kolor szlaku wyznacza też jego stopień trudności i jest to jedyny wyjątek od reguły. Dla innych rodzajów szlaków kolor nie określa stopnia trudności. Stopnie trudności szlaku narciarskiego ustalono biorąc pod uwagę nachylenie trasy w profilu podłużnym. Przy ocenie stopnia trudności konkretnej trasy ważne są ponadto ukształtowanie terenu, zalesienie, zabudowania oraz inne obiekty znajdujące się w bezpośredniej bliskości. Ostateczny stopień trudności trasy ustala GOPR lub TOPR. Stopnie trudności szlaków narciarskich przedstawiają się następująco:

• Stopień trudności A – bardzo łatwy – kolor zielony
• Stopień trudności B – łatwy – kolor niebieski
• Stopień trudności C – trudne – kolor czerwony
• Stopień trudności D – bardzo trudne – kolor czarny

Oznaczenia przedstawiają się następująco:

Mamy nadzieję że poradnik ten pozwolił wam na poszerzenie waszej wiedzy na temat szlaków turystycznych oraz ich oznakowania. Jeżeli chcecie podzielić się z nami swoimi uwagami na temat tego artykułu, zachęcamy do komentowania.

---

Jeżeli artykuł się podobał i znalazłeś w nim przydatne informacje to będziemy bardzo wdzięczni za zostawienie nam napiwku 🙂 Dzięki temu będziemy mieli środki na utrzymanie bloga i dalsze jego usprawnianie. Bardzo dziękujemy za Twoje wsparcie!

Chcesz być na bieżąco z naszymi artykułami? Zapraszamy Cię do zasubskrybowania, polubienia naszej witryny na Facebooku oraz obserwowania naszego profilu na Instagramie! Jesteśmy również dostępni na Twitterze, Youtube oraz Pinterest.

• Facebook
• Instagram
• YouTube
• Pinterest