Muzeum Starożytnego Hutnictwa w Nowej Słupi. Historia wytapiania żelaza w Górach Świętokrzyskich.

Muzeum Starożytnego Hutnictwa to nowoczesny obiekt multimedialny, który znajduje się w Nowej Słupi w woj. świętokrzyskim. Jest to miejsce, w którym zapoznacie się z historią wytapiania żelaza w Górach Świętokrzyskich. Zobaczycie tu, jak przebiegał cały proces produkcji żelaza od momentu wyciągnięcia skały z rudą do wytopienia bryły żelaza. We wnętrzu muzeum przygotowano wiele atrakcji multimedialnych, jak również sporą ilość ciekawych eksponatów mineralogicznych i historycznych. Będziecie mogli obejrzeć szalenie ciekawy film edukacyjny „Geneza Żelaza”, zasiadając wygodnie w mięciutkich fotelach kina 3D. W muzeum można wziąć udział w ciekawych warsztatach tematycznych. Warto wspomnieć że Muzeum Starożytnego Hutnictwa jest też współorganizatorem corocznej imprezy „Dymarki Świętokrzyskie – Nowa Słupia”. W tym wpisie podpowiemy wam, gdzie szukać miejsc parkingowych, oraz jakie są ceny biletów wstępu i godziny otwarcia muzeum. Pokażemy wam też, co możecie zobaczyć podczas zwiedzania muzeum. Zapraszamy!

Dojazd i parkingi przy muzeum

Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego znajduje się w Nowej Słupi. Jest to miejscowość leżąca w powiecie kieleckim, niedaleko Starachowic i Ostrowca Świętokrzyskiego. Nowa Słupia jest popularnym węzłem turystycznym, z terenu miasta wychodzą szlaki prowadzące na Łysą Górę, Kobylą Górę czy do Kunowa. Dzięki temu można połączyć zwiedzanie muzeum z wycieczką pieszą na przykład na Łysą Górę. Dojazd samochodem z Kielc zajmuje około 40 minut. Jeżeli nie możecie skorzystać z własnego auta to nic straconego, do Nowej Słupi regularnie kursują autobusy PKS zarówno z Kielc jak i z okolicznych miejscowości. Szczegółowy rozkład jazdy autobusów bez problemu znajdziecie w Internecie. Jeżeli chodzi o parkingi na miejscu, to polecamy wam pozostawić wasze auto na tych parkingach:

• Parking przy wejściu po ŚPN – płatny (10 zł/dzień)
• Parking przy muzeum – płatny (opłata w parkomacie)

Ceny biletów wstępu

Wstęp do Muzeum Starożytnego Hutnictwa jest płatny. Bilet wstępu obejmuje zwiedzanie wystawy stałej i Osady Starożytnej. Bilety można zakupić na miejscu w kasie biletowej, można również dokonać rezerwacji telefonicznej lub mailowej w przypadku grup zorganizowanych. Wystawa stała obejmuje projekcję filmu w kinie 3D, zwiedzanie ekspozycji historycznych oraz archeologicznych. Dodatkowo możecie wziąć udział w ciekawych warsztatach organizowanych na terenie muzeum, takich jak: Warsztat „Ogień i żelazo – starożytny, fascynujący świat hutników i kowali”, Warsztat garncarski, Warsztat zielarski „Życie codzienne w erze żelaza”. Warsztaty należy rezerwować z minimum tygodniowym wyprzedzeniem. Poniżej zamieszczamy szczegółowy cennik (aktualizacja na 2022 rok).

Godziny otwarcia muzeum

Muzeum Starożytnego Hutnictwa możecie zwiedzać od poniedziałku do niedzieli. Wejścia odbywają się co 20 minut. Najlepiej przybyć około 15 minut przed planowaną godziną zwiedzania, aby uniknąć długiego czekania na następną turę. Ostatnie wejście do muzeum odbywa się na godzinę przed jego zamknięciem. Tu ciekawostka – w niedziele zwiedzanie ekspozycji stałej jest darmowe! Poniżej znajdziecie informacje o godzinach otwarcia muzeum w zależności od sezonu:

Zwiedzamy Muzeum Starożytnego Hutnictwa

Do Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego w Nowej Słupi wybraliśmy się w ramach wycieczki pieszej na Łysą Górę. Muzeum przyciągnęło naszą uwagę już w momencie dojeżdżania autem do parkingu zlokalizowanego przy wejściu do Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Jako że uwielbiamy zwiedzać takie miejsca, od razu podjęliśmy decyzję – wchodzimy do środka! I nie zawiedliśmy się, spędziliśmy tam bardzo przyjemne chwile wypełnione ogromną ilością ciekawostek historycznych i archeologicznych. Ale zacznijmy od początku. Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego im. prof. Mieczysława Radwana istniało już od 1960 roku jako oddział Muzeum Techniki NOT w Warszawie. W 2016 roku zostało ono przekazane gminie Nowa Słupia, która wykonała gruntowny remont obiektu i przebudowała muzeum w nowoczesną, multimedialną placówkę edukacyjną. Całość została oddana dla zwiedzających w 2021 roku. Na wejściu do muzeum przywitają was woskowe figury ludzi z epoki żelaza, którzy wytapiają akurat żelazo w tzw. „dymarce”. To właśnie z żelazem i procesami jego wytwarzania związana jest cała wystawa. Zostawiamy zatem kurtki i plecaki w szatni i ruszamy w głąb muzeum na poznawanie historii hutnictwa w Górach Świętokrzyskich.

Zwiedzanie rozpoczyna się od projekcji filmu „Geneza Żelaza” w kinie 3D. Od obsługi otrzymacie specjalne okulary 3D, za pomocą których przeniesiecie się w trójwymiarowy świat żelaza. Sala kinowa jest niewielka, ale spokojnie pomieści kilkudziesięciu gości muzeum. W kinie zasiądziecie przed ekranem w nowoczesnych, wygodnych fotelach kinowych, założycie okulary 3D i wtedy rozpocznie się wasza przygoda. Poznacie historię powstawania żelaza od kosmicznej pustki, aż po mineralne skały znalezione w kopalniach na terenie woj. świętokrzyskiego. Film nie jest długi, trwa około 20 minut, za to jest on naprawdę fascynujący. Po projekcji filmu udacie się na dalsze zwiedzanie. Okulary 3D zabierzcie ze sobą, przydadzą wam się podczas projekcji multimedialnych.

Wystawa stała w Muzeum Starożytnego Hutnictwa

Po obejrzeniu filmu w kinie 3D ruszamy na dalsze zwiedzanie wystawy stałej. Wystawa podzielona jest na kilka części. Pierwsza część kontynuuje opowieść o żelazie, która rozpoczęła się jeszcze w sali kinowej. W gablotach wystawy będziecie mogli zobaczyć, jak wyglądają różne formy żelaza, które jest zaklęte w skałach. Poznacie najstarsze dzieje metalurgii i przykłady wykorzystywania tego materiału w produkcji różnych narzędzi. Podczas zwiedzania będzie wam towarzyszył wirtualny przewodnik, który na bieżąco będzie opowiadał wam różne historie, podświetlając eksponaty za pomocą reflektorów. Dzięki temu łatwiej będzie wam się zorientować, o czym w danym momencie jest mowa. Oprócz minerałów, w tej części wystawy będzie mogli zobaczyć również pierwsze wyroby z żelaza, znalezione na terenie Gór Świętokrzyskich i okolicznych miejscowości.

Po obejrzeniu minerałów i pierwszych narzędzi wirtualny przewodnik zaprowadzi was na kolejną część ekspozycji. Tutaj przedstawiona została historia starożytna Gór Świętokrzyskich i spotkanie dwóch kultur: barbarzyńców zamieszkujących niegdyś te tereny oraz starożytnego Rzymu. Będziecie mogli zobaczyć figury woskowe przedstawiające barbarzyńskiego wojownika, jak i rzymskiego legionistę. Oprócz tego na wystawie znajduje się autentycznych rozmiarów, zrekonstruowana barbarzyńska chata, kopce dymarskie, które służyły do prymitywnego wytapiania żelaza z rud czy makieta rzymskiej willi. Tutaj rozpocznie się również zwiedzanie części archeologicznej wystawy, oczywiście dalej wystawa będzie w pełni multimedialna. Będziecie mogli zobaczyć jak wytapiano żelazo przy użyciu dymarki – od tego właśnie wzięła się nazwa lokalnego święta: „Dymarek Świętokrzyskich” – dodatkowo odsłonięto dla was autentyczne stanowisko archeologiczne, na którym zachowały się prawdziwe pozostałości po dymarkach. Jest to fantastyczna podróż w przeszłość, która na długo zapada w pamięć.

Proces wytapiania żelaza

Oprócz wiadomości historycznych i archeologicznych, w muzeum czeka na was spora dawka wiedzy na temat procesów wytapiania żelaza po kątem technologicznym i chemicznym. Wirtualny przewodnik opowie wam, w jaki sposób krok po kroku starożytne ludy pozyskiwały żelazo. Oprócz tego zapoznacie się z nowoczesnymi metodami wytapiania żelaza w procesach wielkopiecowych. Niegdyś cały region świętokrzyski słynął właśnie z tego, że wytapiano tu żelazo na skalę przemysłową. Na terenie wielu miast regionu można odnaleźć liczne huty, jak na przykład Wielki Piec czy Odlewnie Żeliwa w Starachowicach, ruiny wielkiego pieca w Skarżysku Kamiennej itp. Wspomnieliśmy wcześniej, że podczas dalszego zwiedzania przydadzą wam się okulary 3D. Przy odkrywkach archeologicznych obejrzycie jeszcze jeden film w technologii 3D o tytule „Piecowisko”, z którego poznacie historię pieców dymarskich. Na końcu wystawy stałej czeka na was film podsumowujący stan wiedzy o badaniach nad starożytnym hutnictwem oraz multimedialne stoły.

Po zwiedzaniu wystawy stałej przechodzimy do Centrum Kulturowo-Archeologicznego, gdzie czeka na was zrekonstruowana starożytna osada z epoki żelaza. Zapoznacie się tam bliżej z wyglądem chat i warsztatów, odtworzonych na podstawie autentycznych znalezisk archeologicznych. Na terenie osady będziecie mogli zobaczyć jak wyglądał szyb górniczy odkryty w Rudkach, wnętrze domostwa ze Skał oraz piecowisko z piecem dymarskim czy prażak, służący do przygotowania rudy żelaza do wytopu. Nie będziemy zdradzać wam więcej szczegółów, wszystkiego dowiecie się już na miejscu podczas zwiedzania. Tutaj zakończymy naszą wspólną wycieczkę do Muzeum Starożytnego Hutnictwa w Nowej Słupi. Zachęcamy was do wybrania się w te rejony na odkrywanie tajemnic hutnictwa Gór Świętokrzyskich, naprawdę warto. Dziękujemy za waszą uwagę i do zobaczenia na szlaku!

---

Jeżeli artykuł się podobał i znalazłeś w nim przydatne informacje to będziemy bardzo wdzięczni za zostawienie nam napiwku 🙂 Dzięki temu będziemy mieli środki na utrzymanie bloga i dalsze jego usprawnianie. Bardzo dziękujemy za Twoje wsparcie!

Chcesz być na bieżąco z naszymi artykułami? Zapraszamy Cię do zasubskrybowania, polubienia naszej witryny na Facebooku oraz obserwowania naszego profilu na Instagramie! Jesteśmy również dostępni na Twitterze, Youtube oraz Pinterest.

• Facebook
• Instagram
• YouTube
• Pinterest