Sandomierz: atrakcje, ciekawe miejsca. Co warto zwiedzić w Sandomierzu? Przewodnik turystyczny.
Sandomierz to czarujące miasto, położone w woj. świętokrzyskim na granicy Wyżyny Kielecko-Sandomierskiej i Kotliny Sandomierskiej. Miasto to położone jest nad Wisłą, na siedmiu wzgórzach, stąd jest ono czasami nazywane Małym Rzymem. Sandomierz słynie z wyśmienitych win i serów, oraz pięknych zabytków i atrakcji, które każdego roku odwiedzane są przez dziesiątki tysięcy turystów. Najbardziej popularnym miejscem w Sandomierzu jest Stare Miasto, które wielu z was zna za sprawą kręconego tu serialu o Ojcu Mateuszu. To królewskie miasto cechuje się wyjątkową, kameralną atmosferą, warto więc zatrzymać się tu choć na chwilę, aby poznać tutejsze zabytki i zrelaksować się przy lampce wyśmienitego wina. W tym wpisie dowiecie się, jakie są największe atrakcje w Sandomierzu, które warto zwiedzić. Zamieściliśmy tu również kilka przydatnych wskazówek, które mamy nadzieję okażą się pomocne podczas planowania waszej wycieczki. Zapraszamy!
Dojazd do Sandomierza
Sandomierz znajduje się na wschodniej stronie woj. świętokrzyskiego, około 95 kilometrów od Kielc. Do miasta prowadzą dwie drogi krajowe: DK77 z Przemyśla przez Stalową Wolę oraz DK79 z Warszawy przez Lipsko i Ożarów. Z Kielc do Sandomierza jedzie się około 1,5 godziny. Droga z Warszawy zajmie wam około 3 godziny a z Krakowa około 2 godziny i 40 minut. Do Sandomierza można również dojechać za pomocą komunikacji zbiorowej. W Internecie możecie znaleźć informacje na temat kursujących do Sandomierza pociągów PKP z Kielc, Warszawy czy z Krakowa. Dotrzecie tu również z pomocą autobusów PKS. Jeżeli wolicie podróżować własnym autem, na pewno zainteresuje was temat parkingów, które znajdują się blisko atrakcji turystycznych. Poniżej przedstawiamy zatem listę polecanych przez nas miejsc, gdzie możecie bez problemu zostawić wasz pojazd na czas zwiedzania Sandomierza:
- Parking przy Starym Mieście – płatny miejski (3 zł/h, 20 zł dzień)
- Parking przy Wiśle – płatny miejski (2 zł/h)
- Parking pod Muzeum Zamkowym – płatny miejski (2 zł/h)
Stare Miasto i Rynek w Sandomierzu
Zwiedzanie Sandomierza polecamy wam rozpocząć od Starego Miasta i Rynku. To właśnie tutaj zlokalizowane są najciekawsze atrakcje, jakie możecie zobaczyć w tym mieście. Zwiedzanie Sandomierza rozpoczynamy od starego Rynku, który otoczony jest uroczymi kamienicami. Rynek ten uważany jest przez wiele osób za najpiękniejszy rynek w Polsce. W jego centralnym punkcie znajduje się Ratusz z XIV wieku, zbudowany w mieszanym stylu architektonicznym: gotyckim, renesansowym i barokowym. W XVI wieku Ratusz został ozdobiony attyką, a w kolejnym stuleciu dobudowano do niego wieżę, z której każdego dnia w południe odgrywany jest hejnał sandomierski. Rynek w Sandomierzu otoczony jest przez liczne, piękne, zabytkowe kamienice. Wiele z nich posiada nawet własne nazwy i tak znajdziecie tu Kamienicę pod Skrzydłami, Konkwit Boboli, Kamienicę Oleśnickich czy Kamienicę Mikołaja Gomółki. W jednej z tych kamienic ma swój początek jedna z największych atrakcji Sandomierza – Podziemna Trasa Turystyczna. Podczas zwiedzania sandomierskiego rynku będziecie mieli okazję zobaczyć również replikę dawnej studni miejskiej czy ogromną kotwicę. W obrębie rynku znajduje się też wiele restauracji i pubów, w których możecie zjeść pyszny posiłek oraz napić się kawy, herbaty czy czegoś orzeźwiającego. Naprzeciwko ratusza ulokowany jest również budynek, w którym mieści się sandomierski oddział PTTK.
Podziemna Trasa Turystyczna
Kolejną atrakcją, którą koniecznie musicie zobaczyć, będąc w Sandomierzu jest Podziemna Trasa Turystyczna. Wejście na tą atrakcję znajduje się w jednej z kamienic przy Starym Rynku, a dokładniej w Kamienicy Oleśnickich przy ul. Oleśnickiego. Jest to wyjątkowy system podziemnych korytarzy i piwnic, przebiegający pod sandomierską starówką, który powstał na przestrzeni XIV i XV wieku. Przez miasto Sandomierz przebiegały wówczas ważne szlaki handlowe, z którego lokalni kupcy czerpali ogromne zyski. Towary, które przechodziły przez Sandomierz wymagały ogromnej ilości miejsca do składowania, mieszkańcy drążyli zatem pod swoimi kamienicami podziemne piwnice. Drążenie piwnic umożliwiało miękkie podłoże lessowe, na którym zbudowano miasto Sandomierz. Najgłębsze wydrążone tu piwnice sięgały nawet 15 metrów głębokości. W późniejszym okresie liczne piwnice połączono tunelami i tak powstała długa na 470 metrów Podziemna Trasa Turystyczna, obejmująca 34 komory piwniczne o różnych wysokościach. Na trasie zwiedzania umieszczono liczne zabytki, a podczas zwiedzania przewodnik opowie wam tu wiele ciekawych historii związanych z Sandomierzem. Wstęp na Podziemną Trasę Turystyczną jest płatny, ceny biletów nie są jednak wysokie, warto więc zarezerwować sobie około 1,5 godziny czasu aby zwiedzić tą wyjątkową atrakcję.
Park Piszczele i Wąwóz Królowej Jadwigi
Po zwiedzaniu Podziemnej Trasy Turystycznej polecamy wam wybrać się na spacer do sandomierskiego Parku Piszczele i do Wąwozu Królowej Jadwigi. Piszczele to najdłuższy wąwóz rozciągający się pomiędzy starym a nowym Sandomierzem. Nazwa parku związana jest z odkrytymi tu ludzkimi szczątkami w postaci kości piszczelowych po osunięciu się jednej ze skarp. Legenda głosi, że kości te miały należeć do Tatarów, którzy zginęli w tutejszych lochach. W górnej części wąwozu znajduje się park Piszczele, w którym zlokalizowane jest mnóstwo ciekawych atrakcji. Mieści się tutaj plac zabaw dla dzieci, aleja szachowa, altana przy wybijającym źródełku wody, stok narciarski z wyciągiem, pub i kawiarnia oraz ciągi spacerowo-rowerowe. Dodatkowo na drzewach zawieszone są tabliczki z nazwami drzew i króciutkim opisem, do czego takie drzewo jest wykorzystywane. Przechodząc przez Park Piszczele dotrzecie do kolejnej bardzo popularnej atrakcji turystycznej w Sandomierzu, czyli do Wąwozu Królowej Jadwigi. Jest to około półkilometrowy wąwóz lessowy, który leży w południowo-zachodniej części miasta, między ulicami Staromiejską i Królowej Jadwigi. Brzegi wąwozu porastają wysokie drzewa liściaste, których korzenie tworzą osobliwą, oryginalną ścieżkę. Według legendy, wąwóz często odwiedzała królowa Jadwiga, która była częstym gościem w pobliskim kościele św. Jakuba. Stąd też miejsce to nazwano jej imieniem. Druga legenda mówi o tym, że królowa jechała tędy zimą w stronę Krakowa, jej sanie ugrzęzły jednak w śniegu. Na pomoc królowej ruszyli okoliczni chłopi, którzy przenocowali ją w jednej z tutejszych chat. W nagrodę królowa Jadwiga darowała mieszkańcom swoje rękawiczki, które można dzisiaj oglądać w muzeum diecezjalnym w Domu Długosza. Wąwóz ten obecnie uznano za pomnik przyrody, prawnie chroniony. Wstęp do Wąwozu Królowej Jadwigi jest bezpłatny.
Brama Opatowska – punkt widokowy
Brama Opatowska to główny zabytek Sandomierza w okolicy rynku miejskiego. Jest to jedna z najlepiej zachowanych gotyckich bram w Polsce. Brama ta została wzniesiona w XIV wieku, a jej budowę ufundował król Kazimierz Wielki. W systemie obronnym Sandomierza znajdowały się cztery bramy wjazdowe. Do dnia dzisiejszego zachowała się tylko Brama Opatowska. Do bramy po obu stronach przylegają jeszcze fragmenty murów miejskich, w których niegdyś wbudowane było 21 baszt i dwie furty. Jedna z nich, furta dominikańska, zwana też Uchem Igielnym zachowała się do dnia dzisiejszego. W XVI wieku bramę tę podwyższono, dobudowując do niej renesansową attykę. Pierwotnie, poszczególne kondygnacje wieży połączone były ze sobą licznymi drabinkami oraz pomostami. Wjazd przez bramę zamykany był za pomocą żelaznej kraty, która spuszczana była po specjalnej prowadnicy. Obecnie znajduje się tu punkt widokowy, z którego z wysokości 30 metrów można podziwiać fascynującą panoramę Sandomierza i okolic. Wstęp na punkt widokowy na Bramie Opatowskiej jest płatny.
Pierścień z krzemieniem pasiastym
Kolejną ciekawostką, którą warto dodać do swoich planów zwiedzania Sandomierza jest unikatowy pierścień z krzemieniem pasiatym. Krzemień pasiasty to ozdobna odmiana krzemienia, która występuje tylko w obrębie Gór Świętokrzyskich, a dokładniej w okolicach Ostrowca Świętokrzyskiego, Iłży i właśnie Sandomierza. Stosowanie krzemienia pasiastego w biżuterii zapoczątkował w 1972 roku sandomierski złotnik Cezary Łutowicz. W Sandomierzu możecie podziwiać ogromnej wielkości, unikatowy pomnik, który nawiązuje do faktu, że w tym regionie wydobywany jest krzemień pasiasty. Pomnik też możecie podziwiać nieopodal sandomierskiego rynku, w ciągu ul. Spadzistej, która prowadzi na zamek. Cały pierścień waży ok. 80 kilogramów, a samo oczko z krzemienia pasiastego ok. 30 kilogramów. Obręcz pierścienia wykonana jest ze stali. Na oczku z krzemienia pasiastego wyryte jest logo miasta Sandomierz – litera S w koronie. Turyści chętnie robią sobie tutaj wiele zdjęć, więc czasem może się tak zdarzyć, że traficie na niewielką kolejkę osób czekających na możliwość cyknięcia kilku fotek z pierścieniem.
Bazylika Katedralna w Sandomierzu
Bazylika Katedralna to kolejne, chętnie odwiedzane przez turystów miejsce w Sandomierzu. Pełna nazwa tego miejsca to Bazylika Katedralna pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Jest to gotycka świątynia wzniesiona w latach 1360 – 1382 w miejscu wcześniejszego kościoła. Katedra została ufundowana przez króla Kazimierza Wielkiego. Bazylika ta zachowała swój pierwotny układ przestrzenny i bogatą rzeźbioną dekorację. Została ona wzniesiona na ruinach dawnej romańskiej kolegiaty, która została zniszczona podczas najazdów tatarskich w XIII wieku. Ołtarze i portale katedry zostały wykonane z czarnego i różowego marmuru i są unikatowymi wyrobami kamieniarskich warsztatów z Czarnej pod Krakowem z okresu XVII i XVIII wieku. Wnętrze kościoła przyozdabia zespół rokokowych ołtarzy, które są dziełem wybitnego mistrza Macieja Polejowskiego ze Lwowa. Na ścianach bazyliki można podziwiać zespół 16 obrazów, z których część tworzy cykl, tzw. „Kalendarium” a pozostałe przedstawiają sceny z historii Sandomierza. Bazylika katedralna to jeden z głównych zabytków miasta, który jest bardzo chętnie odwiedzany przez turystów. Budynek bazyliki świetnie widać z rynku, nie powinniście więc mieć żadnego problemu aby tam trafić. Podpowiemy wam, że bazylika znajduje się przy skrzyżowaniu ulic Mariackiej i Katedralnej. Z rynku jest to jakieś 300 metrów, które pokonuje się w 3 minuty spokojnym marszem. Wstęp na teren bazyliki katedralnej jest bezpłatny.
Muzeum Zamkowe w Sandomierzu
Jeżeli wybieracie się do Sandomierza, to nie zapomnijcie odwiedzić tutejszego zamku oraz wejść do znajdującego się w nim muzeum. Zamek w Sandomierzu został wzniesiony w XIV wieku na miejscu dawnego grodu, który istniał tu od X wieku. Kiedy gród zyskał miano stolicy księstwa dzielnicowego w 1139 roku, warownia na wzgórzu musiała zostać rozbudowana, aby spełnić wymagania rezydencji książęcej. Ówczesna twierdza otoczona była drewniano-ziemnym wałem oraz systemem zasieków. W XIV wieku król Kazimierz Wielki wykorzystał lokalizację grodu pod budowę murowanego zamku, który prawdopodobnie był połączony z miejskimi murami. Na przestrzeni wieków zamek ten był wielokrotnie rozbudowywany, a następnie został on przekształcony w rezydencję. W przebudowie i dekorowaniu brał udział wybitny rzeźbiarz i artysta Santi Gucci. W 1656 roku zamek został wysadzony przez Szwedów, którzy wycofywali się z miasta. Później funkcjonowało tu więzienie i sąd, założone przez Austriaków w XVII wieku. Obecnie na terenie zamku zorganizowane jest Muzeum Okręgowe, gdzie można podziwiać ciekawe wystawy stałe i czasowe. Z dziedzińca muzeum rozciągają się wspaniałe widoki na Wisłę, świetnie widać też stąd bazylikę katedralną. Wstęp do muzeum jest płatny.
Winnice Sandomierskie
Jeżeli po zwiedzaniu wszystkich wymienionych wyżej atrakcji poczujecie zmęczenie, to polecamy wam odpocząć w sandomierskich winnicach. Sandomierski Szlak Winiarski to jedna z ważniejszych atrakcji turystycznych w tym regionie. Wiele osób twierdzi, że w rejonie Sandomierza powstają najlepsze wina w całej Polsce. Ziemie lessowe i specyficzny klimat panujący na Wyżynie Sandomierskiej sprawiają, że wyprodukowane tu wina mają bogatą nutę smaków i aromatów. Sandomierski Szlak Winiarski obejmuje kilkanaście winnic, które otwarte są dla turystów. Kilka winnic oferuje nawet noclegi dla turystów, którzy chcą zgłębić tajniki pracy takiego miejsca. Pięć winnic, które należą do Sandomierskiego Szlaku Winiarskiego sprzedaje swoje wina bezpośrednio na miejscu. Możecie zapoznać się tam z tajnikami uprawy winorośli i tworzenia wina. Blisko miasta znajdziecie Winnicę Św. Jakuba, zlokalizowaną przy ul. Staromiejskiej 3. Nieco dalej znajdują się Winnica Malucha, Winnica Na Rozdrożu oraz Winnica Nad Jarem. Jest to tak obszerny temat, że zasługuje on na osobny artykułów, który na pewno niedługo pojawi się na naszym blogu. Winnym akcentem zakończymy zatem wspólne zwiedzanie zabytków Sandomierza. Mamy nadzieje że znaleźliście w tym wpisie cenne informacje, które pomogą wam zaplanować waszą wycieczkę do Sandomierza. Dziękujemy za waszą uwagę i jak zwykle do zobaczenia na szlaku!
Jeżeli artykuł się podobał i znalazłeś w nim przydatne informacje to będziemy bardzo wdzięczni za zostawienie nam napiwku 🙂 Dzięki temu będziemy mieli środki na utrzymanie bloga i dalsze jego usprawnianie. Bardzo dziękujemy za Twoje wsparcie!
Chcesz być na bieżąco z naszymi artykułami? Zapraszamy Cię do zasubskrybowania, polubienia naszej witryny na Facebooku oraz obserwowania naszego profilu na Instagramie! Jesteśmy również dostępni na Twitterze, Youtube oraz Pinterest.
Sprawdź również
Kraków atrakcje – co warto zobaczyć w Krakowie? 45 najciekawszych atrakcji Krakowa.
Świdnica: Perła Dolnego Śląska. Co warto zobaczyć w Świdnicy.
