Jak zachowywać się w górach. Turystyczny Savoir-Vivre. Pozdrawianie się na szlaku. Dekalog turysty.

Savoir Vivre czyli zasady zachowania kultury na szlaku to ważna i nieodłączna część turystyki górskiej. Każdy na pewno choć raz w życiu wybrał się na jakąś wycieczkę, czy to w czasach szkolnych, wspólnie z rodziną, czy samemu będąc pchanym przez własną ciekawość. Aby cieszyć się wspaniałą atmosferą podczas przemierzania szlaków turystycznych należy pamiętać o zasadach dobrego wychowania oraz o zachowaniu odpowiedniej kultury. Czy kiedykolwiek spotkaliście się na szlaku z tzw. „pseudo turystami”, którzy śmiecili, zachowywali się wyjątkowo głośno, chamsko przepychali się na wąskich ścieżkach lub byli kompletnie pijani i ledwo szli prowadzeni przez swoich kolegów? Brzmi znajomo? Tak, my też mieliśmy wątpliwą przyjemność spotkać takich „turystów”. Dlatego też zdecydowaliśmy się zebrać i opisać panujące pisane i niepisane zasady zachowywania się na szlakach turystycznych, które tworzą turystyczny Savoir-Vivre. Zapraszamy!

Dekalog Turysty

Dekalog Turysty to zbiór zasad stworzony przez Komisję Turystyki Górskiej Zarządu Głównego PTTK. Ma on za zadanie zebrać najważniejsze zasady zachowania się na szlaku. Zasady te mają służyć zwiększeniu waszego bezpieczeństwa podczas górskich wędrówek. Przestrzeganie tych kilku prostych zasad pozwoli wam cieszyć się spokojną i przyjemną wędrówką. Dekalog turysty jest następujący:

Zanim wyruszysz w góry zastanów się, czy posiadasz dostateczne doświadczenie.

• Przed wyjściem poddaj ocenie stan zdrowia i siły, swoje i towarzyszy, a w szczególności dzieci.

Przygotuj wcześniej dokładny plan wycieczki.

• Najlepiej udają się improwizacje, które są dobrze przygotowane. Poczytaj przewodniki, mapy, skorzystaj z usług informacji turystycznej, wskazówek przewodników górskich, gospodarzy schronisk, miejscowej ludności.

W górach szybko i często zmieniają się warunki atmosferyczne.

• Niezbędna jest odzież chroniąca przed złą pogodą i zimnem oraz mocne, wysokie buty na profilowanej podeszwie.

Wychodząc na wycieczkę pozostaw wiadomość gdzie idziesz.

• W domu, w schronisku czy u znajomych o celu i trasie wycieczki oraz godzinie powrotu. W ten prosty sposób zapewnisz sobie szybką pomoc w razie wypadku.

Szybkość poruszania się dostosuj do możliwości najmniej sprawnego uczestnika wycieczki.

• „Pożeranie kilometrów” prowadzi niechybnie do wyczerpania, a poza tym ogranicza możliwość podziwiania uroków górskiego krajobrazu.

Uważaj na każdy krok.

• Upadki zdarzają się także w łatwym terenie. Szczególnej ostrożności wymagają trudniejsze partie trasy: strome, mokre i zaśnieżone stoki, płaty starego śniegu. Nie zbaczaj ze znakowanego szlaku – jest on zwykle poprowadzony optymalnie zarówno pod względem bezpieczeństwa, jak i wysiłku potrzebnego na pokonanie trasy.

Nie strącaj kamieni, gdyż narażasz innych turystów na poważne niebezpieczeństwo.

• Miejsce zagrożone przez spadające kamienie przechodź szybko i uważnie.

Decyzja zawrócenia z drogi to nie hańba, lecz głos rozsądku.

• Nie wstydź się zawrócenia, gdy załamie się pogoda, nadejdzie mgła lub trasa okaże się zbyt trudna.

Szanuj przyrodę, nie hałasuj.

• Dbaj o czystość i porządek w górach. Usuwając śmieci dajesz dowód swej kultury.

Jeżeli mimo ostrożności zdarzy się wypadek przede wszystkim zachowaj spokój.

• Poszkodowanego ułóż w bezpiecznej pozycji, w widocznym miejscu i pod opieką. Przyjętymi w górach sygnałami wezwij na pomoc GOPR.

Zwyczaj pozdrawiania się na szlaku

Zwyczaj witania się szlaku jest jedną z niepisanych zasad obowiązujących na górskich szlakach. Osoby, które wybierają się na swoją pierwszą wycieczkę są zwykle mocno zdziwione, kiedy mijający ich turysta mówi „cześć!” albo „dzień dobry”. Zwyczaj ten praktykowany jest od dawna a tak trywialna czynność jak pozdrawianie innego wędrowca na szlaku tworzy specyficzną wieź, daje poczucie przynależności do turystycznej „elitarnej” wspólnoty. Skąd w ogóle wzięło się górskie powitanie? Pierwsza teoria głosi, że przywitanie się z osobą napotkaną na szlaku miało za cel sprawdzenie czy wszystko u niej w porządku. Druga teoria głosi że jest oznaka szacunku, wyraz serdeczności, poczucia wspólnoty i zrozumienia dla drugiej osoby, która dzieli z nami trudy wędrówki wybranym szlakiem. Trzecia teoria mówi, że życzenie komuś „dobrego dnia” miało być życzeniem bezpiecznej wędrówki.

Wraz ze wzrostem popularności turystyki w naszym kraju, coraz częściej można spotkać osoby, które nie odpowiedzą na wasze pozdrowienie. Dzieję się tak szczególnie w niższych partiach górskich, gdzie napotkani turyści są wręcz zszokowani, że ktoś powiedział im „cześć” lub „dzień dobry”. Raz nawet za plecami usłyszeliśmy ciche „o co im chodziło?”. Wynika to prawdopodobnie z tego, że turystyka jest teraz w modzie a górskie wędrówki traktowane są jako inna forma aktywności fizycznej na równi z jazdą na rowerze, siłownią czy fitnessem. Przecież na siłowni czy na basenie nie mówimy obcym „cześć” i wolimy pozostać anonimowi. Na szlakach pojawia się więc coraz większa liczba osób, które nie znają tego wspaniałego zwyczaju, lub po prostu nie mają ochoty się z nim zapoznawać. Osobiście uważamy że tradycja ta powinna być jak najbardziej kultywowana i propagowana. Im więcej uprzejmości na szlaku, tym bardziej przyjemna będzie nasza wędrówka.

Turystyczny Savoir-Vivre

Pojęcie Savoir-Vivre, czyli z francuskiego „znajomość życia”, oznacza ogładę, dobre maniery, bon-ton, znajomość obowiązujących zwyczajów i reguł grzecznościowych. Opisuje ono również zasady zachowania się w szczególnych sytuacjach. Turystyka górska i krajobrazowa posiada swój własny Savoir-Vivre, który postaramy się wam przybliżyć. W lesie, w górach czy nad wodą – zasady kultury osobistej oraz Savoir-Vivre’u powinny być zawsze przestrzegane. To jak zachowujemy się podczas wycieczki prezentuje poziom naszego wychowania i znajomość obowiązujących w społeczności turystów zwyczajów. Jak należy się zachowywać, aby cieszyć się wspaniałą wycieczką i nie przeszkadzać innym a w szczególności nie narażać siebie i innych na niebezpieczeństwo dowiecie się w dalszej części tego artykułu:

Pierwszy idzie najsłabszy

Wybierając się na szlak w grupie warto trzymać się tej zasady. Tempo dla całej grupy powinna zawsze nadawać osoba najsłabsza pod względem kondycyjnym. Wszyscy uczestnicy wycieczki powinni mieć równe szanse na podziwianie otoczenia i czerpanie radości z górskiej wędrówki. Po to przecież idziemy w góry. Jeżeli zdarzają się sytuacje, że ktoś z waszej grupy zostaje w tyle i musi wkładać ogromny wysiłek w dotrzymywanie kroku reszcie grupy, lub zostaje mocno z tyłu i nie może cieszyć się widokami i całą wycieczką to wina zawsze leży po stronie osób, które nie dostosowały tempa wycieczki do najsłabszej osoby z grupy.

Zawiadom kogoś gdzie idziesz

Zawsze należy powiadomić bliskich o celu, trasie naszej wędrówki i przybliżonej godzinie powrotu do pensjonatu. Ile razy słyszeliście w telewizji lub w mediach społecznościowych, że ktoś wyszedł w góry i zaginął bez śladu? Wysłanie zwykłej wiadomości SMS czy napisanie na Messengerze „Idę dzisiaj na Giewont przez Kondratową i wracam czerwonym szlakiem przez Dolinę Strążyską” w kryzysowej sytuacji może uratować życie a służby ratunkowe będą wiedziały jaką trasą zamierzaliście podążać co zawęzi obszar poszukiwań i pomoc nadejdzie o wiele szybciej. Jeżeli nie możecie powiadomić o swoich planach kogoś z rodziny, warto poinformować o nich właściciela pensjonat, w którym nocujecie. Jeżeli nie wrócicie z gór na nocleg właściciel pensjonatu zawiadomi służby ratunkowe.

Wędruj tylko po wyznaczonych szlakach

W górach występuje wiele rzadkich, chronionych gatunków roślin i zwierząt. Dla prawdziwego turysty, niezależnie od aktów prawnych każde życie, każda forma skalna czy źdźbło trawy jest wartością niepowtarzalną. Wszystko to co możemy podziwiać w dniu dzisiejszym powinno pozostać w niezmienionej formie dla naszych potomków. Na szlakach nie powinniśmy również hałasować. Zachowując się głośno możemy zagłuszyć czyjeś wołanie o pomoc, dodatkowo płoszymy dziką zwierzynę. Spłoszona w ten sposób zwierzyna może na przykład złamać nogę (znane są takie przypadki!). Zachowując się cicho być może będziecie mieli okazję poobserwować kozicę czy muflona.

Nie rzucaj kamieniami

Jeden rzucony kamień może sprowadzić lawinę. Rzucony kamień może również trafić w głowę przypadkową osobę wędrującą niżej. Podczas naszych wędrówek natknęliśmy się na sytuację, kiedy rzucony przez kogoś kamień trafił inną osobę w głowę. Osoba ta poruszała się bez kasku co skończyło się dość poważnym urazem głowy i transportem do szpitala. W przypadku narażenia kogoś innego na niebezpieczeństwo to rzucający odpowiada za wyrządzone szkody lub uszczerbek na zdrowiu.

Nie zostawiaj towarzysza samego w górach

Wychodząc na szlak w grupie odpowiadamy za siebie wzajemnie. Jeżeli na szlaku dzieje się coś złego z drugą osobą, należy pozostać z nią na miejscu, wezwać odpowiednie służby ratownicze i udzielić niezbędnej pierwszej pomocy. Zasada ta stosuje się również w wypadku napotkania na szlaku obcych nam osób, które potrzebują pomocy. Pomagajmy sobie nawzajem.

Nie traktuj schroniska jak knajpy niskiej kategorii

Schroniska górskie posiadają swoją niepowtarzalną atmosferę i z reguły powinny ułatwiać nawiązywanie koleżeńskich kontaktów. Aby utrzymać tą atmosferę, którą będziemy mogli wspominać po latach powinniśmy stosować się do obowiązujących przepisów i włączyć w koleżeńską rozmowę. Jeżeli przemierzacie szlaki od lat, na pewno spotkaliście w schronisku tzw. „pseudo turystów”, którzy zachowywali się jakby byli w „spelunie” a nie w schronisku. Zamiast hałasować i „bawić się” w schronisku porozmawiajmy z napotkanymi tam ludźmi, zapytajmy ich o cel wędrówki, podzielmy się swoimi doświadczeniami i wrażeniami. Możemy wtedy wiele się nauczyć i lepiej poznać góry, po których wędrujemy.

Nie pij alkoholu w górach

Alkoholu w górach najlepiej nie pić w ogóle. Paradoks jest taki że w górach piwo bardzo łatwo można kupić praktycznie wszędzie. Problemem ogólnie nie jest sam alkohol ale brak umiaru w jego spożywaniu. Każdy (dorosły!) wie jak dobrze smakuje piwo w schronisku po kilkugodzinnej wędrówce po górach. Warto jednak pamiętać o tym że alkohol mocno odwadnia organizm, bo zmusza nerki do zwiększonej pracy aby odfiltrować dodatkowe toksyny. Alkohol wychładza też ciało poprzez rozszerzone naczynia krwionośne, co zwłaszcza w zimie może mieć poważne konsekwencje. Jedno piwo wypite w schronisku na zakończenie dnia nie stanowi problemu. Wypicie kilku piw na szlaku jest już problemem nie tylko dla samego pijącego, ale też dla jego otoczenia.

Na szlaku nie pal papierosów

W górach palenie papierosów jest ogólnie zabronione. Na szlak wyruszamy aby cieszyć się przyrodą i świeżym powietrzem. Ile razy spotkaliście na szlaku osobę, która paliła papierosa podczas marszu a cały wydmuchiwany dym leciał na was? Jeżeli czujecie potrzebę zapalenia papierosa na górskim szlaku odejdźcie jak najdalej od innych aby nie przeszkadzać im i nie psuć świeżego powietrza dymem papierosowym.

Nie śmieć!

Podczas wędrówki po szlakach turystycznych powinniśmy przestrzegać podstawowej zasady: „Co przyniosłeś zabierasz ze sobą”. Sprzątnąć po sobie to nasz obowiązek, a posprzątanie po innych to żaden wstyd. Jest to przejaw dojrzałości i odpowiedzialności wobec przyrody. Pozostawianie śmieci niszczy przyrodę, naraża też zdrowie dzikich zwierząt. Pozostawione resztki jedzenia czy plastikowe opakowania po żywności mogą przyciągnąć groźne zwierzęta na szlak. Śmiecenie jest obecnie ogromnym problemem na polskich szlakach turystycznych. Jeżeli widzicie jak ktoś śmieci, zwróćcie mu uwagę. Jeżeli robi to dalej zawiadomcie straż parku lub Policję. Nie tolerujmy niszczenia przyrody. Warto rozważyć na przykład korzystanie z wielorazowych butelek na wodę albo butelek z filtrem. To rozwiązanie pozwala też zmniejszyć ilość noszonej ze sobą wody, jeśli na planowanej trasie wycieczki znajdzie się strumień lub rzeka. Przykładem takich rozwiązań są filtry dostępne tutaj.

---

Jeżeli artykuł się podobał i znalazłeś w nim przydatne informacje to będziemy bardzo wdzięczni za zostawienie nam napiwku 🙂 Dzięki temu będziemy mieli środki na utrzymanie bloga i dalsze jego usprawnianie. Bardzo dziękujemy za Twoje wsparcie!

Chcesz być na bieżąco z naszymi artykułami? Zapraszamy Cię do zasubskrybowania, polubienia naszej witryny na Facebooku oraz obserwowania naszego profilu na Instagramie! Jesteśmy również dostępni na Twitterze, Youtube oraz Pinterest.

• Facebook
• Instagram
• YouTube
• Pinterest