Burza w górach. Co zrobić gdy nadejdzie burza? Jak się zachować? Jak jej unikać i co warto wiedzieć?

Burza to zjawisko meteorologiczne, gdzie oprócz padającego deszczu występują również pioruny. W górach burze są dużo bardziej niebezpieczne niż te, z którymi mamy do czynienia na co dzień, przebywając w domowym zaciszu. Występują one najczęściej w okresie letnim, w sezonie wakacyjnym, a więc wtedy, gdy na szlakach znajduje się najwięcej osób. Dlatego warto wspomnieć o zagrożeniach, jakie niesie ze sobą nadchodząca w górach burza. Warto też odpowiedzieć na kilka podstawowych pytań, które pozwolą na zwiększenie bezpieczeństwa podczas górskich wypraw. Co zrobić aby nie natknąć się na burzę w i nie narażać się na porażenie piorunem podczas górskiej wyprawy? Jakimi regułami kierować się podczas planowania wycieczki w góry i jak rozpoznać symptomy nadchodzącej burzy? Co zrobić, kiedy kogoś w naszym otoczeniu porazi piorun? W tym artykule postaramy się odpowiedzieć na wszystkie te pytania. Zapraszamy do lektury!

Jak rozpoznać nadchodzącą burzę?

Nadchodzącą burzę można rozpoznać po wielu różnych symptomach. Najłatwiejszą metodą jest obserwacja nieba, a zwłaszcza tworzących się na nim chmur. Jedną z pierwszych oznak tworzącej się burzy jest rozrost chmur kłębiastych, tzw. Cumulusów, które przeistaczają się w o wiele większe i potężniejsze Cumulonimbusy. Chmura aby stała się chmurą burzową musi rozrastać się w pionie (gwałtownie ku górze), jeżeli chmury rozrastają się w poziomie z reguły nie są groźne. Po przeobrażeniu się w Cumulonimbusa z chmury zaczyna padać deszcz, któremu towarzyszą wyładowania atmosferyczne. Jak wygląda taki Cumulonimbus? Możecie to zobaczyć na poniższym zdjęciu:

Drugim zjawiskiem, które świadczy o zbliżającej się burzy jest powstawanie tzw. „Kowadła Burzowego”. Kowadło burzowe tworzy się, gdy chmura kłębiasta przechodzi ostatnie stadium rozwoju i staje się chmurą kłębiasto-burzową. Chmura ta jest już w stanie generować groźne wyładowania. Jeżeli podczas wędrówki zauważycie na horyzoncie taką chmurę, która na dodatek przesuwa się w waszą stronę, będzie to jasny sygnał że w waszym kierunku przesuwa się groźna burza i należy zakończyć dalszą wędrówkę.

Trzecim rodzajem chmur, na które trzeba zwrócić szczególną uwagę podczas przemierzania górskich szlaków są chmury stropowe. Chmury te tworzą super komórki burzowe, czyli najgroźniejsze typy burzy. U podstawy są one bardzo ciemne i występują przy głównej strefie opadów. W przypadku dostrzeżenia takiej chmury należy natychmiast szukać schronienia w najbliższym schronisku oraz jak najszybciej zejść z wysoko położonych miejsc. Pogoda w górach często zmienia się niespodziewanie i bardzo dynamicznie. Burze w górach w okresie letnim najczęściej występują po południu. Dlatego tak ważne jest wychodzenie na szlak o wczesnej porze, aby po południu przejść już najwyższe punkty na naszej trasie. A co jeżeli będąc już na szlaku widzimy kłębiące się w oddali chmury i słychać pierwsze grzmoty?

Jak odkreślić odległość od burzy

Jak określić jak daleko od nas jest burza? Aby policzyć jaka odległość dzieli nas od burzy wystarczy wykorzystać kilka bardzo prostych obliczeń:

• Policz sekundy, które upłynęły od błysku do grzmotu.
• Dźwięk rozchodzi się z prędkością 340 metrów na sekundę (m/s).
• Pomnóż czas od błysku do grzmotu x 340 metrów a otrzymasz odległość od burzy.

Przykład: Jeżeli od błysku do grzmotu minęły 3 sekundy to odległość do burzy wyniesie 340 metrów x 3 sekundy = ok. 1000 metrów. Po około minucie należy powtórzyć obliczenia aby określić czy burza kieruje się w naszą stronę – jeżeli tak to obliczony dystans będzie mniejszy niż poprzedni.

Burza w górach – jak się zachować?

No dobrze ale co zrobić gdy jesteśmy na szlaku, gdzieś wysoko w górach i nagle dopadnie nas burza? Przede wszystkim nie należy wpadać w panikę. Ucieczka w pośpiechu w terenie górskim może skończyć się jakimś urazem, którego w obecnej sytuacji na pewno chcemy uniknąć. Poniżej przygotowaliśmy kilka prostych zasad, które pozwolą wam zwiększyć swoje bezpieczeństwo podczas burzy:

Sprawdzaj pogodę

W dobie Internetu i wszechobecnych telefonów komórkowych, sprawdzenie prognozy pogody zajmuje dosłownie kilka chwil. Pogodę warto sprawdzać nie tylko na kilka dni przed wyruszeniem na szlak, ale również przed samym rozpoczęciem wycieczki. Aktualną pogodę możecie sprawdzić na stronach TOPR, jeżeli jesteście w Tatrach, lub GOPR jeżeli jesteście w innych górach. Warto również wspomnieć o aplikacjach, które możecie pobrać na swój telefon, aby na bieżąco kontrolować stan pogody. Jedną z nich jest np. aplikacja na telefony z systemem Android, która nazywa się Monitor Burz. Pokazuje ona aktualne mapy radarowe z zaznaczonymi chmurami burzowymi i wyładowaniami. Dzięki niej można określić czy w waszym kierunku nie przesuwają się chmury burzowe.

Zabezpiecz telefon

Telefon w obecnych czasach to nasze najlepsze łącze ze światem. Jest to narzędzie, które pozwoli wam monitorować aktualny stan pogody, oraz w przypadku sytuacji awaryjnej zawiadomić odpowiednie służby, które pospieszą wam z pomocą. Przed wyruszeniem na wycieczkę pamiętajcie o naładowaniu baterii a na dłuższe wyprawy zabierzcie ze sobą powerbank. Aby skutecznie zabezpieczyć telefon przez zamoknięciem podczas intensywnych opadów deszczu możecie wyposażyć się w wodoodporny pokrowiec. Jeżeli nie macie dostępu do takiego pokrowca to dobrym pomysłem jest zastosowanie zwykłego woreczka strunowego. Pozwoli on skutecznie uchronić wasz telefon przed zamoknięciem.

Zejdź niżej

Jeżeli burza zastanie was, gdy znajdujecie się na grani, w eksponowanym miejscu bądź na szczycie, przede wszystkim nie należy panikować. Przebywanie w eksponowanych miejscach lub na szczycie zwiększa szanse bycia porażonym przez piorun. Aby zminimalizować zagrożenie należy spróbować jak najszybciej zejść niżej. Oczywiście należy to robić szybko ale i rozważnie. Podczas opadów deszczu skały stają się bardzo śliskie i należy szczególnie uważać aby się nie poślizgnąć. Dlatego też starajcie się zejść jak najniżej ale tak aby nie zrobić sobie krzywdy.

Odrzuć zbędne metalowe przedmioty

Metalowe przedmioty dobrze przewodzą prąd, mogą również przyciągać pioruny. Jeżeli używacie kijków trekkingowych, podczas burzy nigdy nie wbijajcie ich w ziemię obok siebie. Mogą one zadziałać jak piorunochron. Najlepiej odrzucić je dalej od siebie tak, aby leżały płasko na ziemi. Aby zwiększyć swoje bezpieczeństwo podczas burzy, możecie wykorzystać swoje plecaki aby odizolować się od podłoża. Należy położyć plecak na ziemi, usiąść na nim i przyjąć skuloną pozycję podciągając kolana pod brodę (nigdy nie kładziemy się płasko na ziemi). Pozwoli to na zminimalizowanie ryzyka porażenia przez piorun.

Odsuń się od skał, nie dotykaj łańcuchów

Co robić jeżeli burza zaskoczy was w wysokogórskim terenie? Jeżeli znajdujecie się w skalistym terenie i nie macie za bardzo możliwości ucieczki to powinniście usiąść na waszym plecaku, przyjąć pozycję skuloną i jeżeli to możliwe odsunąć się od skały na 1 metr. Jeżeli skały znajdują się bezpośrednio nad waszą głową to powinno to być nawet 3 metry odstępu. Podczas burzy nigdy nie opieramy się o skały. Cieknąca po nich woda, podczas uderzenia pioruna przeniesie ładunek i może doprowadzić do porażenia. Równie ważne podczas burzy jest, aby nie dotykać sztucznych ułatwień zamontowanych w skałach takich jak np. łańcuchy. Podczas uderzenia pioruna prąd popłynie nimi jak po przewodach wysokiego napięcia, dlatego nawet samo przebywanie w ich pobliżu jest bardzo niebezpieczne.

Unikaj samotnych drzew

Podczas burzy instynktownie szukamy schronienia przed deszczem i grzmotami. Schronienie się pod gęstą pokrywą liści zdaje się być świetnym pomysłem na przeczekanie burzy. Tak jednak nie jest. Samotnie stojące drzewo może przyciągnąć piorun jako że stanowi najwyższy punkt w okolicy. Podczas uderzenia pioruna w drzewo może ono nawet eksplodować. Lecące w powietrzu z dużą prędkością ostre odłamki drewna są bardzo niebezpieczne. Znanych jest wiele przypadków, gdy turyści skryli się pod drzewem aby przeczekać deszcz i uderzył w nie piorun. Osoby te niestety zginęły na miejscu.

Unikaj cieków wodnych

Podczas intensywnych opadów deszczu będą tworzyły się duże cieki wodne. Dobrym pomysłem jest próba unikania przebywania w ich pobliżu podczas burzy. Woda to świetny przewodnik energii elektrycznej i podczas uderzenia pioruna jest możliwe, że ładunek zostanie przeniesiony po cieku wodnym. Warto unikać wody w skalnych żlebach oraz strumieni czy potoków górskich. Podczas intensywnej ulewy może być to dość trudne, z uwagi że w górach takie cieki wodne tworzą się bardzo szybko. Niemniej w miarę możliwości należy unikać takich miejsc.

Rozprosz się w grupie

W góry często wyruszamy w większej grupie wraz ze znajomymi czy rodziną. Kiedy podczas wycieczki natkniecie się na burze, najlepszym rozwiązaniem będzie rozproszenie się na jak największej powierzchni terenu w taki sposób, żeby pozostawać ze sobą przynajmniej w kontakcie głosowym. W przypadku uderzenia pioruna i ewentualnego porażenia, jednocześnie poszkodowane zostanie mniej osób, co pozwoli pozostałym na natychmiastowe wezwanie pomocy. Jeżeli wędrujecie we dwoje, podczas burzy nie trzymajcie się za ręce. Pozwoli to uniknąć porażenia was obojga jednocześnie.

Pierwsza pomoc po porażeniu

Co robić, gdy jesteście świadkami porażenia przez piorun innej osoby? Jak się zachować w takim przypadku? Przede wszystkim należy zachować spokój i należy udzielić pierwszej pomocy osobie poszkodowanej. Pierwszej pomocy udzielamy w momencie, kiedy jesteśmy pewni, że nie narazimy siebie na niebezpieczeństwo. Pierwsza pomoc w przypadku porażenia piorunem:

• Sprawdź czy poszkodowany znajduje się w bezpiecznym miejscu i nie zagrażają mu np. spadające kamienie. Przed podejściem do poszkodowanego upewnij się że Tobie nic nie zagrozi.
• Sprawdź czy poszkodowany jest przytomny – mów do poszkodowanego „Halo, słyszysz mnie?”, sprawdź jego funkcje życiowe (puls, czy oddycha).
• ZADZWOŃ NA NUMER ALARMOWY – TOPR/GOPR – 985, +48 601 100 300 lub OGÓLNY – 112, podaj dokładne informacje o poszkodowanych i miejscu, w którym się znajdujecie.
• Czekając na ratowników kontroluj stan poszkodowanego – postaraj się zapobiec wychłodzeniu, ewentualnie opatrz obrażenia jeżeli jesteś w stanie to zrobić.
• Jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny ale oddycha – ułóż poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej, kontroluj oddech poszkodowanego i postaraj się chronić go przed wychłodzeniem.
• Jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny i nie oddycha – rozpocznij akcję reanimacyjną, udrożnij drogi oddechowe poprzez odchylenie głowy do tyłu i przyciśnięcie żuchwy do szczęki i rozpocznij masaż serca. Wykonujemy 30 uciśnięć klatki piersiowej i 2 wdechy. Masaż serca wykonujemy aż do przybycia służb ratunkowych lub przywrócenia czynności serca.

Skutki bliskiego uderzenia pioruna

Burzy w górach nie wolno nigdy lekceważyć. Gdy w oddali słychać pierwsze grzmoty należy natychmiast rozważyć przerwanie wycieczki i udanie się do najbliższego schroniska lub przynajmniej zejście do doliny, gdzie będziemy mogli bezpiecznie przeczekać nawałnicę. W górach wydarzyło się mnóstwo tragedii związanych z burzą, jedna z nich miała miejsce w Tatrach w 2020 roku, gdzie po uderzeniu pioruna w masyw Giewontu zginęły 4 osoby oraz 157 osób zostało poszkodowanych.

Z relacji świadków wynikało, że tego dnia było wiele oznak iż nadciąga burza, co jednak wielu osób nie przekonało do zejścia. Jakie miało to skutki możecie obejrzeć w zamieszczonym poniżej reportażu z tego tragicznego dnia. Drugi film przedstawia moment uderzenia pioruna w krzyż na Giewoncie. Jak widać na filmie, piorun nie uderza tylko w metalowy krzyż ale i w skały. Wyobraźcie sobie co dzieje się z turystami, którzy w tym momencie trzymają się łańcuchów podchodząc na szczyt. Filmy zamieszczamy ku przestrodze, zachęcamy do ich obejrzenia. Mamy nadzieję, że ten krótki poradnik pozwoli wam uniknąć burzy w górach.

---

Jeżeli artykuł się podobał i znalazłeś w nim przydatne informacje to będziemy bardzo wdzięczni za zostawienie nam napiwku 🙂 Dzięki temu będziemy mieli środki na utrzymanie bloga i dalsze jego usprawnianie. Bardzo dziękujemy za Twoje wsparcie!

Chcesz być na bieżąco z naszymi artykułami? Zapraszamy Cię do zasubskrybowania, polubienia naszej witryny na Facebooku oraz obserwowania naszego profilu na Instagramie! Jesteśmy również dostępni na Twitterze, Youtube oraz Pinterest.

• Facebook
• Instagram
• YouTube
• Pinterest